PCOS, najczęstsza choroba endokrynologiczna u kobiet w wieku rozrodczym, może mieć podłoże genetyczne i środowiskowe. Jednak zgodnie z aktualną wiedzą medyczną za jej rozwój odpowiada przede wszystkim insulinooporność. Choroba utrudnia życie kobiety szeregiem nieprzyjemnych objawów, jednak w leczeniu PCOS największy nacisk kładzie się na obszar niepłodności. Specjalne diety mogą stabilizować poziom insuliny i układ hormonalny, zapewniając w ten sposób płynny przebieg ciąży PCOS.
Dla kobiet zdrowych, ale też tych cierpiących na PCOS ważne jest, jak się odżywiają, ponieważ w dzisiejszym trendzie żywności przetworzonej często spotykamy się z substancjami predysponującymi do PCOS lub pogarszającymi jego przebieg.
Należy położyć nacisk na monitorowanie poziomu insuliny w organizmie oraz zawartości AGE, należy również unikać pokarmów powodujących otyłość. Produkty końcowe zaawansowanej glikacji – AGE (ang. Advanced glikation end products), są produktami ubocznymi białek glikanu. Tworzą się również naturalnie w organizmie, ale w półproduktach i żywności poddanej obróbce cieplnej występują w wysokich stężeniach.
Wysoki poziom AGE może uniemożliwiać reprodukcję komórek, powodować stres oksydacyjny, czyli zachwianie równowagi układu oksydacyjnego i antyoksydacyjnego, przewlekłe procesy zapalne, a nawet zmianę poziomu hormonów. Spożywanie pokarmów o wysokim poziomie AGE – takich jak potrawy grillowane, smażone i inne tzw. suche poddane obróbce termicznej – ściśle związane są z rozwojem otyłości i insulinooporności. Może również powodować problemy z owulacją, co łatwo prowadzi do nieregularnych miesiączek, ich zatrzymania czy niepłodności. Badania potwierdzają, że pokarmy o niskim AGE mają korzystny wpływ na zdolności rozrodcze kobiet z PCOS, to znaczy, wzrasta prawdopodobieństwo na zajście w ciążę.
Spożywanie pokarmów i napojów o wysokiej zawartości cukru oraz rafinowanych węglowodanów wyraźnie ma negatywny wpływ na rozwój insulinooporności i na PCOS.
W insulinooporności (IR) nadprodukcja i utrzymujący się wysoki poziom insuliny uniemożliwiają dojrzewanie komórek jajowych, co prowadzi do zaburzeń miesiączkowania. Związek między IR a PCOS jest znany, a wraz z rozwojem tego zespołu szanse na zajście w ciążę maleją.
U kobiet z zespołem PCO, ze względu na przewagę hormonu androgennego, nie dochodzi do owulacji. Wokół pękniętego pęcherzyka i pozostałości komórki jajowej tworzą się 6-8 mm nasączone płynem cysty, które jeszcze bardziej utrudniają drogę zapłodnionej komorki jajowej do jajowodu, dochodzi do niepłodności.
Zarówno w przypadku insulinooporności, jak i PCOS jako pierwsze rozwiązanie sugeruje się zmniejszenie masy ciała. Jednak utrata wagi sama w sobie nie gwarantuje bezproblemowej ciąży ani poprawy jakości życia. Celem nie jest jedynie utrata wagi, ale kompleksowa zmiana stylu życia przy regularnych ćwiczeniach i odpowiedniej diecie.
Podstawowym filarem trzypunktowego leczenia (leki, dieta, ćwiczenia) zespołu PCO jest specjalna dieta. Niezbędne jest spożywanie 5 – 6 razy dziennie, z odpowiednim podziałem szybko i wolno przyswajalnych węglowodanów.
Przy insulinooporności i PCOS, stosując te same zasady żywieniowe, możemy osiągnąć ten sam cel, czyli ciążę i lepszą jakość życia. Oczywiście dieta PCO nie istnieje, ale znamy trzy, które mają pozytywny wpływ zarówno na PCOS, jak i IR:
Dieta IG: Indeks glikemiczny (IG) różnych produktów spożywczych ma wpływ na zwiększenie poziomu cukru we krwi. Dlatego wskazane jest komponowanie diet z pokarmów o niskim indeksie glikemicznym. Nie powodują one nagłego i gwałtownego wzrostu poziomu cukru we krwi, nie dopuszczając w ten sposób do nadmiernej produkcji insuliny.
Żywność o najwyższym indeksie glikemicznym to cukier, który osiąga najwyższą wartość w skali 1-100. O żywności o niskim indeksie glikemicznym mówimy poniżej wartości 50. Są to na przykład: kasza bulgur, gryka, proso, ryż brązowy, makaron durum, soczewica, fasola, kefir, jogurt oraz większość warzyw i owoców. Jednak znaczenie ma również sposób w jaki przygotowujemy te potrawy, ekstruzja, tarcie i mieszanie zwiększają indeks glikemiczny.
Dieta przeciwzapalna: Spożywanie pokarmów przeciwzapalnych, takich jak jagody, ryby, zupy, warzywa i oliwa z oliwek z pierwszego tłoczenia, może zmniejszyć stan zapalny w organizmie i chroniczne zmęczenie.
Dieta DASH: PCOS w wielu przypadkach rozwija wysokie ciśnienie krwi. DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension), jest bardzo skuteczną dietą zwaną również dietą serca. Dieta składająca się z ryb, drobiu, produktów pełnoziarnistych, niskotłuszczowych produktów mlecznych i owoców, nie tylko utrzymuje prawidłowe ciśnienie krwi, ale może również doprowadzić do utraty wagi i zmniejszenia insulinooporności.
W przypadku PCOS i insulinooporności podczas spożywania węglowodanów należy zwrócić uwagę na trzy rzeczy:
Ważne jest, aby każdy posiłek zawierał określoną ilość węglowodanów, istnieje również dzienny limit, którego nie wolno przekraczać.
Należy również wziąć pod uwagę wahania wrażliwości na insulinę w ciągu dnia. W zależności od pory dnia organizm jest w stanie w różnym stopniu wykorzystać wyprodukowaną insulinę.
Wrażliwość na insulinę jest najniższa rano, późnym popołudniem i wczesnym wieczorem, czyli najwyższa w południe i w nocy. Dlatego może się zdarzyć, że spożywając tę samą ilość węglowodanów rano i wieczorem, rano zaobserwujemy około dwukrotny wzrost poziomu cukru we krwi.
Dlatego pod względem wrażliwości na insulinę zaleca się najmniejsze spożycie węglowodanów rano, największe w południe, a wieczorem średnie.
W przypadku zespołu PCO i IR należy zadbać o prawidłową dystrybucję wolno i szybko przyswajalnych węglowodanów w zależności od pory dnia. Istotny jest również sposób ich przygotowania. W przypadku PCOS konieczne jest stworzenie jadłospisu precyzyjnie dopasowanego pod względem ilości i rodzaju węglowodanów w 5 – 6 porcjach posiłków dziennie, gdyż ich zalecane spożycie w dużej mierze zależy od wieku, wagi, wzrostu oraz intensywności codziennych ćwiczeń.
W zasadzie zaleca się unikanie szybko przyswajanych węglowodanów, ale nie jest konieczne całkowite wyeliminowanie ich z diety. Po południu możemy śmiało spożyć je w określonej ilości, także w ciągu dnia i wczesnym wieczorem możemy sobie pozwolić na mniejszą ilość.
Wśród węglowodanów szybko przyswajalnych znajdują się owoce, mleko, kefir, jogurt, wypieki z białej mąki, ziemniaki.
Wolno przyswajalne węglowodany to: warzywa, produkty pełnoziarniste, makaron durum, brązowy ryż, kasza bulgur, kasza gryczana, proso, komosa ryżowa, płatki owsiane, część nasion oleistych, twarożek, ser, śmietana. Generalnie dla PCOS zalecana dzienna dawka węglowodanów to 160 g, co warto podzielić w następujący sposób:
Oprócz węglowodanów ważne jest monitorowanie odpowiedniej ilości białka i tłuszczu. Zaleca się wybierać je zgodnie z indeksem glikemicznym, ale w każdym przypadku staramy się spożywać chude mięso, nienasycone tłuszcze i oleje, a także pokarmy bogate w błonnik. Te ostatnie odgrywają ważną rolę w zmniejszaniu uczucia głodu jednocześnie regulują poziom cukru we krwi.
Substytuty cukru, takie jak stewia i erytryt, niesłodzone białe jogurty, chude mięso, ryby, nasiona oleiste, warzywa i większość owoców mogą być również spożywane podczas diety PCOS, ważne jest, aby mieć oko na ilość i porę dnia.
Domowe leczenie PCOS jest możliwe nie tylko specjalną dietą, ale także różnymi suplementami diety, które są bardzo zalecane.
Optymalne funkcjonowanie układu hormonalnego można osiągnąć dzięki różnym witaminom PCOS. Leczenie PCOS obejmuje również kurację na insulinooporność. Odbywa się przede wszystkim poprzez inozytole, które nie są uważane za witaminy, ale zaliczane są do witamin z grupy B. Inozytol ma szereg pozytywnych skutków na organizm, jednak z punktu widzenia PCOS jest polecany ze względu na korzystny wpływ na procesy metaboliczne i pośredniczy w produkcji insuliny w trzustce.
Jedną z najbardziej negatywnych konsekwencji PCOS jest niepłodność. Najintensywniej płodność można wspomóc spożywając mleczko pszczele, gdyż zawarte w nim białka, witaminy, minerały, pierwiastki śladowe, tłuszcze, cukry i 150 rodzajów substancji aktywnych łącznie przyczyniają się do prawidłowego przebiegu procesów hormonalnych. Przyjmując mleczko pszczele w formie kuracji możemy znacząco przyczynić się do zwiększenia szans na tzw. ciążę PCOS.
Czysty cukier, taki jak kryształ, brązowy i trzcinowy, a także miód są absolutnie zabronione. Nie poleca się również przemysłowych jogurtów owocowych i suszonych owoców ze względu na wysoką zawartość cukru. Warto również unikać białej mąki. Należy również uważać na warzywa zawierające skrobię, takie jak ziemniaki, a jeśli to możliwe, unikać ich całkowicie, wybierzmy też coś zamiast tłustego i czerwonego mięsa, owoców o wysokiej zawartości glukozy, potraw gotowanych, półproduktów i potraw smażonych.
Podczas stosowania diety PCOS należy również unikać fast foodów, mrożonek i konserw, wędlin, frytek, słodyczy, tłuszczów stałych, margaryny i zup instant.
Trzon diety PCOS wyraźnie stanowi stabilizacja poziomu cukru i insuliny we krwi, poprzez spożywanie odpowiednich pokarmów w odpowiednim czasie i ilości.
Jednak oprócz unikania węglowodanów i monitorowania indeksu glikemicznego istnieje kilka zasad zalecanych w diecie PCO.
Optymalne jest spożycie 400 – 600 g owoców i warzyw dziennie, najlepiej w postaci surowej.
Chociaż jednym z celów diety PCOS jest utrata masy ciała, nie można całkowicie redukować tłuszczów, gdyż są one niezbędne w wielu procesach fizjologicznych – m.in. wchłanianie niektórych witamin. Opłaca się przyjmować nienasycone tłuszcze / oleje. W przypadku pokarmów bogatych w białko, takich jak jajka, mięso i ryby, kierujemy się ogólnymi zasadami w trosce o optymalne, zdrowe funkcjonowanie organizmu. Wyjątkiem od tego są produkty mleczne głównie ze względu na wysoką zawartość węglowodanów i cukru.
Węglowodany należy zawsze spożywać wraz z białkami i tłuszczami, ponieważ może to obniżyć poziom insuliny.
Zgadzasz się z nim czy masz inne zdanie? Skontaktuj się z nami!
